Ο πρωκτός ή πρωκτικός σωλήνας
Ο ορθοπρωκτικός σωλήνας αποτελεί το τελευταίο τμήμα του εντέρου, έχει μήκος 3 ως 4εκ. Στο σχεδιάγραμμα φαίνονται τα κύρια συστατικά του. Πριν από τον πρωκτό ή πρωκτικό σωλήνα βρίσκεται το ορθό ( Rectum).
Στα όρια πρωκτικού σωλήνα και ορθού βρίσκονται στο εσωτερικό κάποιες γραμμώσεις του βλεννογόνου: οι στήλες του Morgani. Κάτω από το βλεννογόνο υπάρχουν οι αιμορροϊδικές φλέβες ( που στο σκίτσο φαίνονται σαν κουκκίδες μεταξύ βλεννογόνου και εσωτερικού σφιγκτήρα. Οι σφιγκτήρες που κρατούν τον πρωκτό κλειστό και χαλαρώνουν εκουσίως κατά την κένωση είναι δύο: ο εσωτερικός ( internal sphingter) και ο εξωτερικός (external sphingter).
Ο πρωκτός είναι μία περιοχή που παρουσιάζει πληθώρα παθήσεων, τα κύρια και συχνότερα συμπτώματα των οποίων είναι η αιμορραγία, ο κνησμός, ο πόνος, η παρουσία οζιδίου και η διαρροή εντερικού περιεχομένου.
Επίσης, οι παθήσεις του πρωκτού μπορεί να επηρεάσουν και να μεταβάλουν τη λειτουργία του εντέρου ( και έτσι ο πάσχων να παρουσιάζει διάρροια η δυσκοιλιότητα ή εναλλαγή αυτών των δύο καταστάσεων).
Η κλινική εξέταση της περιοχής περιλαμβάνει την επισκόπηση της εξωτερικής εμφάνισης, την ψηλάφηση του εσωτερικού τμήματος με τον δείκτη της άκρας χειρός και την ενδοσκόπηση, είτε μόνο του πρωκτικού σωλήνα, είτε έως πιο ψηλά στο ορθό ή το σιγμοειδές ( πρωκτοσκόπηση, ορθοσκόπηση ή τη σιγμοειδοσκόπηση αντίστοιχα).
Μία ακόμα δυνατότητα κλινικής εξέτασης είναι η εξέταση υπό αναισθησία, ιδιαίτερα αν υπάρχει έντονος πόνος που μπορεί να γίνει χειρότερος με τους χειρισμούς του εξεταστή στην περιοχή του πρωκτού.
Για την απεικονιστική διερεύνηση μπορεί να χρησιμοποιηθούν είτε οι υπέρηχοι, με το λεγόμενο ενδαυλικό υπερηχογράφημα , είτε η μαγνητική τομογραφία, είτε η συριγγογραφία. Επίσης οι εξετάσεις της πυέλου, είτε με αξονική είτε με μαγνητική τομογραφία μπορεί να είναι χρήσιμες.
Για να αποδειχθεί η ύπαρξη ή όχι παρασίτων μπορεί να γίνουν οι σχετικοί μικροβιολογικοί έλεγχοι.
Τέλος, υπάρχουν και εξετάσεις που μετρούν τη λειτουργικότητα του πρωκτικού σωλήνα, ιδιαίτερα την συσταλτικότητα και την επάρκεια των μυικών σφιγκτήρων, σε περιπτώσεις που έχουμε διαταραχές συγκράτησης του εντερικού περιεχομένου.
Στα όρια πρωκτικού σωλήνα και ορθού βρίσκονται στο εσωτερικό κάποιες γραμμώσεις του βλεννογόνου: οι στήλες του Morgani. Κάτω από το βλεννογόνο υπάρχουν οι αιμορροϊδικές φλέβες ( που στο σκίτσο φαίνονται σαν κουκκίδες μεταξύ βλεννογόνου και εσωτερικού σφιγκτήρα. Οι σφιγκτήρες που κρατούν τον πρωκτό κλειστό και χαλαρώνουν εκουσίως κατά την κένωση είναι δύο: ο εσωτερικός ( internal sphingter) και ο εξωτερικός (external sphingter).
Ο πρωκτός είναι μία περιοχή που παρουσιάζει πληθώρα παθήσεων, τα κύρια και συχνότερα συμπτώματα των οποίων είναι η αιμορραγία, ο κνησμός, ο πόνος, η παρουσία οζιδίου και η διαρροή εντερικού περιεχομένου.
Επίσης, οι παθήσεις του πρωκτού μπορεί να επηρεάσουν και να μεταβάλουν τη λειτουργία του εντέρου ( και έτσι ο πάσχων να παρουσιάζει διάρροια η δυσκοιλιότητα ή εναλλαγή αυτών των δύο καταστάσεων).
Η κλινική εξέταση της περιοχής περιλαμβάνει την επισκόπηση της εξωτερικής εμφάνισης, την ψηλάφηση του εσωτερικού τμήματος με τον δείκτη της άκρας χειρός και την ενδοσκόπηση, είτε μόνο του πρωκτικού σωλήνα, είτε έως πιο ψηλά στο ορθό ή το σιγμοειδές ( πρωκτοσκόπηση, ορθοσκόπηση ή τη σιγμοειδοσκόπηση αντίστοιχα).
Μία ακόμα δυνατότητα κλινικής εξέτασης είναι η εξέταση υπό αναισθησία, ιδιαίτερα αν υπάρχει έντονος πόνος που μπορεί να γίνει χειρότερος με τους χειρισμούς του εξεταστή στην περιοχή του πρωκτού.
Για την απεικονιστική διερεύνηση μπορεί να χρησιμοποιηθούν είτε οι υπέρηχοι, με το λεγόμενο ενδαυλικό υπερηχογράφημα , είτε η μαγνητική τομογραφία, είτε η συριγγογραφία. Επίσης οι εξετάσεις της πυέλου, είτε με αξονική είτε με μαγνητική τομογραφία μπορεί να είναι χρήσιμες.
Για να αποδειχθεί η ύπαρξη ή όχι παρασίτων μπορεί να γίνουν οι σχετικοί μικροβιολογικοί έλεγχοι.
Τέλος, υπάρχουν και εξετάσεις που μετρούν τη λειτουργικότητα του πρωκτικού σωλήνα, ιδιαίτερα την συσταλτικότητα και την επάρκεια των μυικών σφιγκτήρων, σε περιπτώσεις που έχουμε διαταραχές συγκράτησης του εντερικού περιεχομένου.