Κιρσοί - Σαφηνεκτομή
Κιρσούς ονομάζουμε τις οφιοειδείς ( σαν φίδι) διευρύνσεις των επιφανειακών φλεβών των κάτω άκρων, που κατά τόπους είναι διογκωμένες και μπορεί να έχουν προκαλέσει και αλλαγές στο χρώμα του δέρματος.
Στα κάτω άκρα υπάρχουν δύο ομάδες φλεβών. Αυτές που βρίσκονται μέσα στους μύες ( το εν τω βάθει φλεβικό σύστημα) και αυτές που βρίσκονται επιφανειακά, κάτω από το δέρμα. Το αίμα που συλλέγουν προωθείται από την μηριαία φλέβα προς την κύρια φλέβα της κοιλιάς.
Στο επιπολής δίκτυο ανήκουν δύο φλέβες: η μείζονα ( μεγάλη) σαφηνής και η ελάσσων ( μεκρή) σαφηνής). Η πρώτη ξεκινά από το έσω τμήμα του αστραγάλου, περνά από την έσω επιφάνεια της κνήμης και του μηρού και ενώνεται κάτω από το βουβώνα με τη μηριαά φλέβα. Η ελάσσων σαφηνής βρίσκεται στην οπίσθια επιφάνεια της γάμπας και ενώνεται κοντά στο γόνατο με την μείζονα σαφηνή.
Το αίμα από το εξωτερικό δίκτυο αυτών των δύο φλεβών, μέσω κάθετων μικρών φλεβών μπορεί να πάει προς το εν τω βάθει σύστημα. Έτσι η κίνηση του αίματος γίνεται φυσιολογικά από κάτω προς τα πάνω και από τα έξω προς τα μέσα. Το να μην γυρίσει το αίμα σε αντίθετη φορά φροντίζουν ειδικές βαλβίδες που υπάρχουν στο τοίχωμα των φλεβών. Η πιο σημαντική είναι η βαλβίδα της μείζονος σαφηνούς που βρίσκεται στο σημείο που αυτή θα συναντήσει την μηριαία φλέβα. Αν οι βαλβίδες δεν λειτουργήσουν καλά, τότε το αίμα δυσκολεύεται να προωθηθεί προς τα πάνω και προς τα μέσα και έτσι αυξάνει η ποσότητα του στις επιφανειακές φλέβες με αποτέλεσμα να αυξηθεί και η πίεση που ασκεί στο τοίχωμα των φλεβών και αυτό με τη σειρά του οδηγεί στην χαλάρωση και στο ξεχείλωμα τους, στη δημιουργία δηλ. των κιρσών.
Μία πολύ σημαντική δύναμη που ωθεί το αίμα προς τα πάνω είναι και η κίνηση των μυών. Γι΄αυτό και οι κιρσοί είναι πιο συχνοί σε ανθρώπους που μένουν όρθιοι για πολλές ώρες χωρίς να κινούν τα πόδια τους ( π.χ. κομμώτριες). Και γι΄αυτό επίσης είναι σημαντικό να κινητοποιούνται οι ασθενείς μετά από τις εγχειρήσεις, γιατί έτσι το αίμα δεν δυσχεραίνετε να κυλήσει στις φλέβες, ενώ αν υπάρξει κάποια στάση ή καθυστέρηση στη ροή λόγω ακινησίας των κάτω άκρων, εύκολα μπορεί να εκδηλωθεί φλεγμονή και θρόμβωση των φλεβών.
Για τη χειρουργική θεραπεία των κιρσών πρέπει να προηγηθεί εκτός του κλασικού προεγχειρητικού ελέγχου και ένας πλήρης αγγειοχειρουργικός έλεγχος που ελέγχει το πόσο καλή βατότητα έχει το εν των βάθει φλεβικό δίκτυο ( αν αυτό είναι υγιές) και ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του επιφανειακού δικτύου και οι προβληματικές θέσεις του.
Η κλασική επέμβαση στους κιρσούς είναι η αφαίρεση της χαλασμένης φλέβας, δηλ. η σαφηνεκτομή. Αυτή γίνεται με ειδικό πλαστικό σύρμα που εισάγεται από το πάνω άκρο της μείζονος σαφηνούς ( αφού αυτή έχει αποκοπεί κοντά στο σημείο που συναντά την μηριαία φλέβα) και βγαίνει από το κάτω άκρο της, από τομή που γίνεται στον αυλό της, δίπλα στον έσω σφυρό( αστράγαλο). Δένοντας την άκρη που βγήκε στη κάτω μεριά και τραβώντας το πλαστικό σύρμα, ξεριζώνεται και απομακρύνεται όλη η φλέβα ( εκρίζωση σαφηνούς – stripping). Σε περιπτώσεις που υπάρχει και βλάβη στις μικρές κάθετες φλέβες (οι οποίες ονομάζονται διατιτραίνουσες ) που ενώνουν τη σαφηνή με το εν των βάθει σύστημα, τότε με μικρές τομές στο δέρμα αναζητούνται αυτές και εκριζώνονται ( με ή χωρίς να απολινωθούν).
Αν το πρόβλημα εντοπίζεται μόνο στην ελάσσονα σαφηνή αναζητείται το άνω μέρος της, λίγο πριν ενωθεί με την μείζονα σαφηνή κόβεται και απολινώνεται.
Το χειρουργηθέν άκρο τυλίγεται σφικτά με ελαστικό επίδεσμο.
Ο ασθενής δεν αισθάνεται έντονο πόνο. Κινητοποιείται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Αν δεν υπάρχουν σημεία αιμορραγίας και αφού πληροί τους κανόνες ασφαλούς εξιτηρίου, μπορεί να πάρει εξιτήριο από την μονάδα.
Στο σπίτι ο ασθενής πρέπει να συνεχίσει να φορά τις ελαστικές κάλτσες για όσο διάστημα κρίνει αναγκαίο ο θεράπων αγγειοχειρουργός, να αποφεύγει την ορθοστασία, αλλά όχι τη βάδιση και να ξεκουράζει το πόδι σε ανάρροπη θέση ( βάζοντας μαξιλάρια κάτω απ’ αυτό όταν ξαπλώνει ή όταν κάθεται).
Επιπλοκές της εγχείρησης είναι το αιμάτωμα ( η παρουσία μικρών αιματωμάτων στην πορεία της εκρίζωσης της φλέβας – που γίνονται αντιληπτά ως μελανιές – είναι αναπόφευκτη), η φλεγμονή του τραύματος, η βλάβη νεύρου κοντά στην εκριζωθείσα φλέβα ( που γίνεται αντιληπτό με μείωση της αισθητικότητας κάποιας περιοχής του άκρου). Πολύ πιο σπάνια είναι η φλεβοθρόμβωση.
Ο ασθενής πρέπει να επικοινωνήσει με το γιατρό του αν παρατηρήσει πρήξιμο και πόνο στο τραύμα ( που βρίσκεται κοντά στη βουβωνική χώρα) και αν πρηστεί το πόδι του και πονάει.
Η επάνοδος στην εργασία μπορεί να γίνει μετά την αφαίρεση των ραμμάτων στη βουβωνική χώρα ( 7η- 10η ημέρα).
Στα κάτω άκρα υπάρχουν δύο ομάδες φλεβών. Αυτές που βρίσκονται μέσα στους μύες ( το εν τω βάθει φλεβικό σύστημα) και αυτές που βρίσκονται επιφανειακά, κάτω από το δέρμα. Το αίμα που συλλέγουν προωθείται από την μηριαία φλέβα προς την κύρια φλέβα της κοιλιάς.
Στο επιπολής δίκτυο ανήκουν δύο φλέβες: η μείζονα ( μεγάλη) σαφηνής και η ελάσσων ( μεκρή) σαφηνής). Η πρώτη ξεκινά από το έσω τμήμα του αστραγάλου, περνά από την έσω επιφάνεια της κνήμης και του μηρού και ενώνεται κάτω από το βουβώνα με τη μηριαά φλέβα. Η ελάσσων σαφηνής βρίσκεται στην οπίσθια επιφάνεια της γάμπας και ενώνεται κοντά στο γόνατο με την μείζονα σαφηνή.
Το αίμα από το εξωτερικό δίκτυο αυτών των δύο φλεβών, μέσω κάθετων μικρών φλεβών μπορεί να πάει προς το εν τω βάθει σύστημα. Έτσι η κίνηση του αίματος γίνεται φυσιολογικά από κάτω προς τα πάνω και από τα έξω προς τα μέσα. Το να μην γυρίσει το αίμα σε αντίθετη φορά φροντίζουν ειδικές βαλβίδες που υπάρχουν στο τοίχωμα των φλεβών. Η πιο σημαντική είναι η βαλβίδα της μείζονος σαφηνούς που βρίσκεται στο σημείο που αυτή θα συναντήσει την μηριαία φλέβα. Αν οι βαλβίδες δεν λειτουργήσουν καλά, τότε το αίμα δυσκολεύεται να προωθηθεί προς τα πάνω και προς τα μέσα και έτσι αυξάνει η ποσότητα του στις επιφανειακές φλέβες με αποτέλεσμα να αυξηθεί και η πίεση που ασκεί στο τοίχωμα των φλεβών και αυτό με τη σειρά του οδηγεί στην χαλάρωση και στο ξεχείλωμα τους, στη δημιουργία δηλ. των κιρσών.
Μία πολύ σημαντική δύναμη που ωθεί το αίμα προς τα πάνω είναι και η κίνηση των μυών. Γι΄αυτό και οι κιρσοί είναι πιο συχνοί σε ανθρώπους που μένουν όρθιοι για πολλές ώρες χωρίς να κινούν τα πόδια τους ( π.χ. κομμώτριες). Και γι΄αυτό επίσης είναι σημαντικό να κινητοποιούνται οι ασθενείς μετά από τις εγχειρήσεις, γιατί έτσι το αίμα δεν δυσχεραίνετε να κυλήσει στις φλέβες, ενώ αν υπάρξει κάποια στάση ή καθυστέρηση στη ροή λόγω ακινησίας των κάτω άκρων, εύκολα μπορεί να εκδηλωθεί φλεγμονή και θρόμβωση των φλεβών.
Για τη χειρουργική θεραπεία των κιρσών πρέπει να προηγηθεί εκτός του κλασικού προεγχειρητικού ελέγχου και ένας πλήρης αγγειοχειρουργικός έλεγχος που ελέγχει το πόσο καλή βατότητα έχει το εν των βάθει φλεβικό δίκτυο ( αν αυτό είναι υγιές) και ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του επιφανειακού δικτύου και οι προβληματικές θέσεις του.
Η κλασική επέμβαση στους κιρσούς είναι η αφαίρεση της χαλασμένης φλέβας, δηλ. η σαφηνεκτομή. Αυτή γίνεται με ειδικό πλαστικό σύρμα που εισάγεται από το πάνω άκρο της μείζονος σαφηνούς ( αφού αυτή έχει αποκοπεί κοντά στο σημείο που συναντά την μηριαία φλέβα) και βγαίνει από το κάτω άκρο της, από τομή που γίνεται στον αυλό της, δίπλα στον έσω σφυρό( αστράγαλο). Δένοντας την άκρη που βγήκε στη κάτω μεριά και τραβώντας το πλαστικό σύρμα, ξεριζώνεται και απομακρύνεται όλη η φλέβα ( εκρίζωση σαφηνούς – stripping). Σε περιπτώσεις που υπάρχει και βλάβη στις μικρές κάθετες φλέβες (οι οποίες ονομάζονται διατιτραίνουσες ) που ενώνουν τη σαφηνή με το εν των βάθει σύστημα, τότε με μικρές τομές στο δέρμα αναζητούνται αυτές και εκριζώνονται ( με ή χωρίς να απολινωθούν).
Αν το πρόβλημα εντοπίζεται μόνο στην ελάσσονα σαφηνή αναζητείται το άνω μέρος της, λίγο πριν ενωθεί με την μείζονα σαφηνή κόβεται και απολινώνεται.
Το χειρουργηθέν άκρο τυλίγεται σφικτά με ελαστικό επίδεσμο.
Ο ασθενής δεν αισθάνεται έντονο πόνο. Κινητοποιείται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Αν δεν υπάρχουν σημεία αιμορραγίας και αφού πληροί τους κανόνες ασφαλούς εξιτηρίου, μπορεί να πάρει εξιτήριο από την μονάδα.
Στο σπίτι ο ασθενής πρέπει να συνεχίσει να φορά τις ελαστικές κάλτσες για όσο διάστημα κρίνει αναγκαίο ο θεράπων αγγειοχειρουργός, να αποφεύγει την ορθοστασία, αλλά όχι τη βάδιση και να ξεκουράζει το πόδι σε ανάρροπη θέση ( βάζοντας μαξιλάρια κάτω απ’ αυτό όταν ξαπλώνει ή όταν κάθεται).
Επιπλοκές της εγχείρησης είναι το αιμάτωμα ( η παρουσία μικρών αιματωμάτων στην πορεία της εκρίζωσης της φλέβας – που γίνονται αντιληπτά ως μελανιές – είναι αναπόφευκτη), η φλεγμονή του τραύματος, η βλάβη νεύρου κοντά στην εκριζωθείσα φλέβα ( που γίνεται αντιληπτό με μείωση της αισθητικότητας κάποιας περιοχής του άκρου). Πολύ πιο σπάνια είναι η φλεβοθρόμβωση.
Ο ασθενής πρέπει να επικοινωνήσει με το γιατρό του αν παρατηρήσει πρήξιμο και πόνο στο τραύμα ( που βρίσκεται κοντά στη βουβωνική χώρα) και αν πρηστεί το πόδι του και πονάει.
Η επάνοδος στην εργασία μπορεί να γίνει μετά την αφαίρεση των ραμμάτων στη βουβωνική χώρα ( 7η- 10η ημέρα).
